Aan wijnbouwers in Bourgogne die ik beter heb mogen leren kennen, legde ik de vraag voor of er zoiets bestaat als etiquette bij een bezoek aan een domein. Men haalde meestal de schouders op en lachte een beetje schrander. Sommige wijnbouwers hebben het charter van ontvangst De Vignes en Caves (wordt Vignobles & Découvertes) ondertekend, maar wat mag er van een bezoeker aan een domein worden verwacht? Volgt een verzameling beschouwingen geput uit de literatuur, uit gesprekken met wijnbouwers en uit eigen ervaringen. Laat het duidelijk zijn dat het niet mijn bedoeling is om regels te willen uitschrijven.

Openingstijden en afspraak
Al kent een domein vaste openingstijden, toch is het geen slecht idee om van tevoren te bellen voor een afspraak. Een e-mail stuur ik op tijd in de wetenschap dat sommige wijnbouwers de mail laat of zelfs nooit lezen. Het ligt in de Nederlandse aard om op de minuut te willen afspreken. Wanneer een wijnbouwer het tijdstip tot het laatste moment openlaat, kan dit leiden tot enige onrust. Ik leerde met de jaren dat deze open houding juist als vriendelijk dient te worden beschouwd. Ik moet er nog steeds aan wennen.

Cave ouverte
Je ziet in de Bourgogne de nodige borden met de tekst cave ouverte. Dit is geen 100% garantie dat er iemand op jou staat te wachten. Een vriendelijke wijnbouwer zei onlangs tegen mij: “Wanneer er iemand thuis is, dan helpen wij je graag. Maar er is ook kans dat wij met zijn allen in de wijngaarden werken.” Reden temeer om toch van te voren een rendez-vous af te stemmen. Tip van een andere wijnbouwer betreffende een spontaan bezoek: “Het liefst tegen de avond, zo rond zessen, de grootste kans dat je mij thuis aantreft.” […] “Rond 15.00 uur? Mmm, liever niet.”

Keuze voor een domein
Tot de tijd dat je bij een domein wordt geïntroduceerd, kun je jezelf introduceren door een boek (tip van Hubrecht Duijker) of internetfragment mee te nemen waarin een wijnbouwer wordt aanbevolen. Ik breng tijdens een gesprek met een wijnbouwer nooit een andere wijnbouwer (collega) ter sprake, vermits het gesprek daartoe expliciet de aanleiding geeft. Waarom zou je ook?

Taal
Het spreken van de Franse taal wordt zonder meer op prijs gesteld. Doe tenminste een oprechte poging daartoe. Tot voor kort had ik enkele zinnen op papier gezet (nu is mijn smartphone me soms behulpzaam). Sommige formaliteiten pakken goed uit: een vriendelijke handdruk, een glimlach of woorden zoals ‘bonjour’, ‘s’il vous plaît’ en ‘merci’. ‘Bonjour’ is goed, ‘bonjour monsieur/madame’ is beter (aldus de Engelse wijnschrijver Patrick Matthews).

Proeven
Zeker wanneer een wijnbouwer is aangesloten bij het charter Vignobles et Découvertes, mag je verwachten dat men jou één of twee glazen wijn laat proeven. Dit is de formele regel, waar doorgaans in positieve zin van wordt afgeweken. Meestal tref je een aantal geopende flessen aan op een wijnton of een soort bar. Zo niet, dan vraag ik naar de reeds geopende flessen. Heb je bij een spontaan bezoek wel kans dat ze koud uit de koelkast worden gehaald. Wanneer ik weet dat ik ten minste één doosje van zes ga kopen, mag van mij een nieuwe fles worden ontkurkt. Wel zo prettig wanneer dit spontaan gebeurt. Tot voor kort had ik er moeite mee dat er voor mij een fles werd geopend. Totdat een wijnbouwer mij op een opvallend straffe toon toesprak: “Dit is een van de weinige én beste manieren om onze wijnen te promoten.”

Mening
Ik heb mij nooit naar de binnenplaats van een domein gespoed om daar een wijn vol afkeer uit te spuwen. De bekende wijnbouwer Dominique Lefon uit Meursault deed het wel en hij passeerde zelfs een crachoir nadat de bekende Engelse wijnschrijfster Jancis Robinson hem een Australische chardonnay had ingeschonken. Het betaamt mij om een meer bescheiden houding aan te nemen en indien nodig te spreken over een “gout typique” (een suggestie van een wijnbouwer uit Chablis). Mijn bourgondische gastheer heeft een hartgrondige hekel aan rode Bourgognes die aan het einde te zoete impressies vrijgeven, zoals de smaak van zoethout, cacao of chocolade. Hij spreekt dan over een ongelukkig huwelijk tussen een Bourgogne en zijn persoonlijke voorkeur. Weet dat deze frase met tact dient te worden gebracht.

Kopen
Ik zag bezoekers aan een domein, na een uitgebreide proeverij, weglopen met een cassette van drie. Mij bekruipt dan een ongemakkelijk gevoel. Ik koop ten minste één, meestal twee doosje van zes. Daarnaast neem ik altijd een lege doos mee om deze te laten vullen met verschillende flessen. Eén doos kopen met verschillende flessen wordt trouwens niet door iedere wijnbouwer op prijs gesteld. Wanneer men te kennen geeft liever per doosje van zes te verkopen, heeft men er duidelijk een probleem mee.

Afstemmen
Dit kopje is later toegevoegd (na het wegebben van de coronapandemie). Het is, mede gelet op de schaarse oogsten uit 2019, 2020 en zeker uit 2021, geen slecht idee om bij het maken van een afspraak of bij het begin van een bezoek aan een domein een aantal zaken af te stemmen: – zijn er kosten verbonden aan het proeven?; – kan ik wijn kopen (bij enkele domeinen in de Bourgogne kun je wel proeven, maar niet kopen)?; – welke wijn en hoeveel flessen kan ik kopen? Voor grotere gezelschappen hangt tegenwoordig aan het proeven van wijn een prijskaartje. De regel bij een domein in de Côte Chalonnaise dat ik vaak bezoek: bij de afname van minimaal een doosje c.q. zes flessen is het proeven (nog) gratis.