Wij hebben te maken met een deel van de Bourgogne waar op het eerste gezicht niet alles eenduidig is. Benoem maar eens het aantal wijndistricten. Ik tel er vijf. Het noorden van de Bourgogne heeft met de Chablisien, de Auxerrois en de Châtillonnais in ieder geval drie districten waarbinnen de wijnen zijn geclassificeerd als AOC. Betrek bij de Auxerrois een aantal wijndistricten die in de wijdere omgeving van Auxerre liggen en je spreekt over de Grand Auxerrois (4). Hoe klein het ook mag zijn, Coteaux de l’Auxois (5) is ook een wijndistrict. Hier zijn de wijnen niet als AOC (Appellation d’origine Contrôlée), maar als IGP (Indication Géographique Protégée) geclassificeerd, vroeger bekend onder de naam Vin de Pays.

Chablisien
Chablis is het belangrijkste wijndorp in het noorden van de Bourgogne. Het bijzondere terroir zorgt voor de karakteristieke (minerale, stalige, ziltige) witte Bourgogne. Een Chablis betekent altijd 100% chardonnay. Ten noorden van het dorp Chablis liggen de Grands Crus-wijngaarden (zeven stuks). Zowel ten noorden als ten zuiden van het wijndorp heeft Chablis liggen de nodige 1ers Crus wijngaarden (resp. en grofweg beschouwd meer fruitiger en meer bloemiger van karakter). In de wijdere omgeving van Chablis worden de villages gemaakt (met simpelweg ‘Chablis’ op het etiket). Ten slotte is ‘Petit Chablis’ afkomstig van de omringende plateaus. Een trapje lager dan ‘Chablis’ (een ‘Chablis’ kan namelijk worden gedeclassificeerd tot ‘Petit Chablis’), maar helaas niet altijd in prijs, die soms aanhikt tegen die van een generieke Chablis. Grand Cru en 1er Cru vinden wij behalve binnen de AOC Chablis nergens terug in het noorden van de Bourgogne.

Wat de oppervlakte betreft, wordt Chablis sinds het begin van deze eeuw groter en groter. De hele wereld hengelt naar Chablis en de verleiding tot overproductie is altijd aanwezig. Mede daarom planten wijnbouwers wijnranken aan buiten de grenzen van de AOC Chablis. In dat geval lees je meestal simpelweg ‘Bourgogne’ op het etiket. In handen van bekwame wijnbouwers interessant om kennis van te nemen. Misschien om te beginnen bij de uitstekende lokale coöperatie La Chablisienne. Leuk weetje: Préhy is het enige dorp binnen de AOC Chablis dat een rode (AOC) Bourgogne mag produceren.

Auxerrois
Twee wijndorpen in de Auxerrois, wij bevinden ons tenslotte ten zuiden van de stad Auxerre, zijn net zoals Chablis binnen de AOC geclassificeerd als een appellation village, te weten Irancy en Saint-Bris-le-Vineux. AOC Irancy geldt alleen voor de rode wijnen die zijn gemaakt van de pinot noir druif. Regels binnen de AOC Irancy staan onder meer het toevoegen van de regionale césar druif toe, in de meeste gevallen om de pinot noir druif een steuntje in de rug te geven. Tegenwoordig, vooral door de recent goede oogstjaren, wordt het meer en meer nagelaten en zijn de rode Bourgognes gemaakt van 100% pinot noir. De appellation village Saint-Bris (zonder ‘le-Vineux’) geldt alleen voor wijnen gemaakt van de sauvignon blanc druif (uniek in geheel Bourgogne). Binnen de wijngaarden van Saint-Bris-le-Vineux zijn trouwens meer druivensoorten aangeplant, denk bijvoorbeeld bij witte Bourgognes aan de chardonnay, aligoté en de zeldzame sacy druif (de laatste onder meer als smaakmaker in een Crémant de Bourgogne).

Binnen de Auxerrois liggen twee wijndorpen, die hun namen ook mogen vermelden op een etiket. De wijngaarden uit deze dorpen genieten een bijzondere bescherming, maar omdat de naam van de wijnen beginnen met ‘Bourgogne’ hebben wij tweemaal te maken met een appellation régionale: Bourgogne Chitry en Bourgogne Coulanges-la-Vineuse. Ten westen van Chablis (en aan de andere kant van de snelweg A6) ligt allereerst de AOC Bourgogne Chitry (voornamelijk wit/chardonnay, maar ook rood/pinot noir). Bourgogne Chitry is inmiddels geen vreemde meer, zeker na de lovende Nederlandse pers over de wijnen van Domaine Giraudon. Meer westelijker (en aan de andere zijde van de rivier Yonne) ligt de AOC Bourgogne Coulanges-la-Vineuse. Hier zijn de Bourgognes overwegend rood en doorgaans fruitiger in vergelijking met de wat meer rustieke exemplaren uit Irancy. Je vindt onder dezelfde naam ook wit en rosé. Door en door (h)eerlijke Bourgognes dankzij een fruitig karakter vergezeld met verrassende minerale tonen.

Binnen de Auxerrois treffen wij nog één appellation régionale aan: Bourgogne Côtes d’Auxerre. Deze naam speelt het spel volgens de gangbare bourgondische regels: wit gemaakt van de chardonnay druif en rood van de pinot noir druif. Vijf gemeenten ten zuiden van Auxerre mogen een Bourgogne Côtes d’Auxerre produceren. Onder die vijf ook Saint-Bris-le-Vineux.

Grand Auxerrois
In de wijdere omgeving van de stad Auxerre liggen drie wijndistricten die worden geschaard onder de noemer ‘Grand Auxerrois’: Jovinien, Tonnerrois en Vézelien.

Om te beginnen in het uiterste noordwesten van de Bourgogne met de Jovinien. Centrum van de activiteiten is Joigny en ten noorden van deze pittoreske stad ligt een helling waar de druiven het beste gedijen: Côte Saint-Jacques (vandaar de appellation régionale Bourgogne Côte Saint-Jacques). Binnen deze wijngaarden vinden wij vooral de pinot noir, chardonnay én pinot gris druif terug (de laatste druif wordt voornamelijk gebruikt voor de rosé-achtige ‘Vin Gris’).

Ten oosten van Chablis liggen de AOC’s Bourgogne Tonnerre (wit/chardonnay) en Bourgogne Épineuil (rood/pinot noir), tezamen het wijndistrict ‘Tonnerrois’ genaamd. Nu Bourgognes steeds duurder worden twee namen, naast de Bourgogne Coulanges-la-Vineuse, om onder de aandacht te houden. De Bourgogne Tonnerre (‘Chevalier d’Éon’) uit 2018 van de gebroeders Dampt is zelfs in Nederland te koop voor minder dan tien euro. Schopte het zelfs tot een vermelding in Le Guide Hachette des Vins (editie 2021).

Als derde wijndistrict in de Grand Auxerrois is er de Vézelien. Ook hier worden de witte wijnen hoofdzakelijk gemaakt van de chardonnay druif. De wijnbouwers rondom de historische plaats Vézelay kunnen dit zo goed dat de Bourgognes gemaakt van 100% chardonnay onlangs werden gepromoveerd tot een heuse appellation village (de vierde in het noorden van de Bourgogne). Bourgogne Vézelay werd aldus Vézelay. De rode wijnen uit Vézelay blijven simpelweg de naam ‘Bourgogne’ dragen. Het is maar een classificatie, waarmee ik wil zeggen dat een rode Bourgogne uit Vézelay, vooral uit de recente jaren, ook heerlijk kan zijn.

Châtillonnais
Rijd vanaf Chablis zo’n 50 km richting het oosten (je verlaat het departement Yonne en rijdt Côte d’Or binnen) en je bevindt je in de Châtillonnais. De wijngaarden en domeinen binnen dit wijndistrict vind je tussen de stad Châtillon-sur-Seine en de grens met het departement Aube. Vlak onder de Champagnes derhalve, niet verwonderlijk dat ook hier bubbels de hoofdrol spelen met de naam ‘Crémant de Bourgogne’ (een appellation régionale). De meeste wijnbouwers maken ook stille Bourgognes (rood, wit en rosé) tegen zeer attractieve prijzen.

IGP Coteaux de l’Auxois
Gelukkig wordt de Châtillonnais steeds vaker opgemerkt door de wijnboeken en wijngidsen. Helaas geldt dit niet voor de Coteaux de l’Auxois. Twee verschillende redenen: Coteaux de l’Auxois is een klein, heel klein wijndistrict. Ik telde tot op heden vier wijnproducenten. Daarbij is dit wijndistrict ook nog een keer geclassificeerd als IGP (Indication Géographique Protégée). De schaarse wijngaarden bevinden zich ten noorden van Pouilly-en-Auxois. IGP Coteaux de l’Auxois hoort er wat mij betreft echter helemaal bij. Sterker, op het moment dat je deze bijdrage leest, heb ik de Auxois weer bezocht. Hierover wordt in de volgende bijdrage bericht.