Côtes du Couchois is vernoemd naar de plaats Couches. Aan de rand van de bebouwde kom ligt een kasteel met alles erop en eraan: uitkijktoren, ophaalbrug, kapel en wijngaarden. Het kasteel is vernoemd naar Marguerite de Bourgogne. Zij had met een of andere koene ridder een scheve schaats gereden en dat kon haar man niet waarderen. Hij sloot Marguerite op in Normandië en daar is ze ook gestorven. De legende vertelt echter dat haar nicht (Maria van Couches) Marguerite in het diepste geheim zou hebben opgevangen, zodat zij in alle anonimiteit nog een kleine twintig jaar aan haar leven kon vastplakken. Elk historisch bewijs ontbreekt. Maar in Couches hebben ze een kasteel met een bekende naam en de omringende wijngaarden zijn helemaal echt.

Côtes du Couchois is een kleine vlek op de wijnkaart van Bourgogne. De jonge appellation régionale ligt ten zuiden van de Hautes-Côtes de Beaune. Het wijndistrict kent twee gezichten. Enerzijds ontmoet je enthousiaste wijnbouwers die ieder jaar de kwaliteit van de wijnen trachten te verbeteren. Anderzijds wordt hier een wijn gemaakt, waarvan de nieuwe naam, ondanks het noeste werk van de wijnbouwers, vrij onbekend is. Sinds eind jaren vijftig van de vorige eeuw groeide de ambitie van de wijnbouwers om erkenning te krijgen voor het unieke karakter van het terroir van de Côtes du Couchois. Diverse inspanningen resulteerden een kleine twintig jaar geleden (2000) in de creatie van de AOC Côtes du Couchois. De nieuwe appellation régionale geldt alleen voor rode wijn gemaakt van de pinot noir druif. Het productiegebied van de Côtes du Couchois is verdeeld over zes gemeenten ten noorden van Couches. De gemeente Couches zelf doet ook mee.

Niet iedereen was gelukkig met de nieuwe appellation régionale. De naamverandering stuitte vooral tegen de borst van enkele lokale wijnbouwers die hun wijnen liever bleven verkopen onder de meer bekende naam ‘Hautes-Côtes de Beaune’ of simpelweg ‘Bourgogne‘. Ze moesten volgens de nieuwe regels van de AOC bovendien de opbrengst per hectare inperken en de nieuwe naam proberen te slijten op een toch al drukke wijnmarkt. “Ze hebben het niet gemakkelijk”, schreef Patrick Matthews in 2005 over de wijnbouwers in de Côtes du Couchois.

En nu? In bijna alle wijnwinkels in Beaune, in Bourgogne durf ik welhaast te beweren, schittert de Côtes du Couchois door afwezigheid. In de boeken over wijn uit de Bourgogne is weinig tot niets te vinden over dit kleine wijndistrict. Er stond tot voor kort een vermelding in de jaarlijkse wijngids van Hugh Johnson. Sinds zijn lievelingsdomein (Les Champs de l’Abbaye in Aluze) zijn wijngaarden in de Côtes du Couchois van de hand deed en naar de Côte Chalonnaise verhuisde, vindt hij de vermelding blijkbaar niet meer nodig. Met de zinsnede “de krachtige rode [wijn] bevat behoorlijk wat tannine” verleende hij aan de promotie van de Côtes du Couchois in ieder geval weinig steun.

Hugh Johnson raakte wel de achilleshiel van de Côtes du Couchois. Het is een over het algemeen een lichte en fruitige rode Bourgogne, maar wanneer hij te jong wordt gedronken, blijkt het menigmaal een tanninerijke wijn te zijn. Dat erkent Patrick Matthews ook, maar hij heeft over de mensen die de kurkentrekker te snel in de hand nemen een duidelijke mening: “They don’t get always the point.”

Nu verwachtte ik niet dat ik na één bezoek aan de Côtes du Couchois dit kleine wijndistrict in een aantal rake schetsen zou kunnen duiden. Ik stapte in ieder geval wel met een gezonde portie nieuwsgierigheid in de auto. Met het verfomfaaide boek van Patrick Matthews naast me to the rescue. Wordt vervolgd.