In 1996 vierde het Franse tv-programma Bouillon de Culture zijn 200^e uitzending. Voor deze gelegenheid besloot de gastheer Bernard Pivot een vooraanstaande gast uit te nodigen, de beroemde acteur Alain Delon. Na het overlijden van Alain Delon (18 augustus 2024) werd het programma-onderdeel Bernard Pivot questionnaire driftig gedeeld op sociale media. De persoonlijke wijze waarop Delon de vragen beantwoordde, maakte blijkbaar veel indruk *). Bernard Pivot overleed drie maanden eerder op 16 mei van dit jaar.

Bernard Pivot was een Franse journalist en televisiepresentator, vooral bekend als bedenker en presentator van het boekenprogramma Apostrofe (1975) en Bouillon de Culture (1991) die beide uitgroeiden tot belangrijke culturele tv-programma’s in Frankrijk. De uitzendingen van Bouillon de Culture bevatten naast auteurs ook interviews met kunstenaars, acteurs en politici. Pivots scherpe, onderzoekende vragen en geëngageerde conversatiestijl maakten hem tot een tv-icoon. Naast zijn verdiensten voor de Franse media was hij een levensgenieter en een grote wijnkenner en –liefhebber.

Bernard Pivot werd in 1935 geboren te Lyon, waar zijn ouders een kruidenierszaak hadden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was zijn vader krijgsgevangene in Duitsland. Zijn moeder zocht haar toevlucht in het ouderlijk huis, in Quincié-en-Beaujolais, waar de jonge Bernard naar school ging. Hij groeide op tussen de wijngaarden en in de wijnkelders van de Beaujolais. Later studeerde Pivot in Lyon, maar hij bracht elke vakantie, elk weekend door in de Beaujolais. Het gezelschap van de wijnbouwers, de charme van de wijngaarden en het opdoen van kennis over wijn waren hem dierbaar.

De liefde van Bernard Pivot voor wijn kwam in 2006 tot uitdrukking in Dictionnaire amoureux du vins, twee jaar later in het Nederlands vertaald onder de titel ‘Mijn wijn’. Het boek is een verzameling korte beschouwingen, herinneringen, anekdotes, wijnweetjes, thematisch vervat in alfabetische volgorde. Aan het einde van elk hoofdstuk volgen één of meer literaire verwijzingen over het gekozen onderwerp. Bernard Pivot beschouwde zichzelf niet als een groot schrijver, maar toch weet hij de wijnliefhebber van de eerste tot de laatste pagina te boeien. Vooral zijn herinneringen, onder meer aan Henri Jayer (de in 2006 gestorven, begenadigde bourgondische wijnbouwer), zijn vervat in persoonlijke, soms ontroerende hoofdstukken. Ook thematisch weet hij de weg te vinden. Zelden heb ik zo’n goede uiteenzetting gelezen over het concept ‘terroir‘.

Bernard Pivot was en bleef een kind van de Beaujolais en hij nam het steeds gepassioneerd op voor deze wijnregio. Hoewel hij geen voorkeur uitsprak over een favoriete wijnregio, wees hij ‘romanée-conti’ aan als zijn favoriete wijn. Hij heeft hem vijf keer gedronken (hij bleek ook een liefhebber te zijn van ‘bonnes mares’, een Grand Cru binnen de AOC Chambolle-Musigny). Pivot was zeker ook te porren voor een goede Bordeaux. Het hoofdstuk over de rivaliteit tussen de Bordeaux en de Bourgogne met zijn scheldpartijen over en weer is zeer vermakelijk. Neem voor de ruim 350 pagina’s de tijd, maar na de laatste regel besef je zeer wel mogelijk één van de mooiste boeken over wijn te hebben gelezen.

Aan het einde van de laatste Bouillon de Culture (29 juni 2001) vulde Bernard Pivot de vragenlijst in die hij alle tien jaren van de uitzending aan zijn gasten had voorgelegd. Vraag negen luidde: “In welke plant, welke boom of welk dier zou jij willen worden gereïncarneerd?” Hij antwoordde: “In een wijnstok van de [wijngaard] romanée-conti.”

– Pivot, B. (2008). Mijn wijn. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Atlas.

*) link naar de gehele uitzending.